Бернинди эшкә алынма. Бу акыллылыкның беренче билгесе; нинди булса да эшкә алынгансың икән, аны җиренә җиткереп эшлә. Бу — акыллылыкның икенче билгесе. (Борынгы һинд тәгъбире) Борынгы һинд философиясе Җир планетасының үзенчәлекле төбәгендә барлыкка килә. Бу — кешелекнең тарихи яктан һәм бүгенге фәнгә мәгълүм булган беренче цивилизациясен үз куенында тудырып үстергән регион. Беренче цивилизацияләр, гомумән, табигатьнең кешеләр … Тулысынча
Сугыш башланган вакытка бердәм милләт тәшкил иткән татар җәмгыяте дәүләти яктан бүлгәләнгән хәлдә кала. Гомуми саннары 5,5 миллионнан артып киткән татарларның 1,5 миллион чамасы Татарстан Автономияле Республикасында яши. Калганнары республика территориясеннән читтә, башлыча Россиянең Татарстан белән күрше булган Идел-Урал төбәге республикаларында һәм өлкәләрендә, Себердә, Урта Азиядә яшиләр. Татар җәмгыятенең бу сугышка мөнәсәбәтен һәрьяклап күз алдына китерү һәм татарларның аңа керткән өлешен тулырак ачыклау өчен татарлар җитәрлек дәрәҗәдә тупланып яшәгән барлык төбәкләрдәге материалларны өйрәнергә һәм гомумиләштерергә кирәк булыр иде. … Тулысынча
IX—XIII гасырларда Иделдә беренче дәүләтләр берләшмәсе булып Идел Болгары оеша. Идел Болгары дәүләте йогынтысы астында хәзерге Урта Иделдә, Җаек алдында яшәүче чуваш, мари, ар, мукшылар да булганнар. X—XIII гасырларда Идел Болгары мәдәнияте, фәне Һәм дине үзенең үсешендә җитди үзгәрешләр кичерә. Башлангыч дәверендә аның нигезендә Төрки һәм Хәзәр каһанлыгы йолаларын үз эченә алган, башлыча төрки телле … Тулысынча
Төрекчә-татарча сүзлек «Инсан» нәшриятында 1998 елда дөнья күргән. Аны әзерләүдә Prof. Dr. Fuat Ganiyev (Фуат Ганиев), Asiye Rahimova (Асия Рәхимова), Rifkat Ahmetyanov (Рифкать Әхмәтьянов), Rafayıl Muhammetdin (Рафаэль Мөхаммәтдинов) һәм Fenüze Nuriyeva (Фәнүзә Нуриева) катнашкан. Сүзлек төрек һәм татар телләрен өйрәнергә теләгәннәр өчен төпле кулланма булып торачак, тәрҗемә эшендә дә файдалы белешмә булачак, аны сөйләшү процессында да кулланырга мөмкин. Сүзлектә 20 меңгә якын … Тулысынча
«Гыйлем» берләшмәсе Муса Җәлилнең 110-еллыгы уңаеннан төрле язмалар урнаштырды, укучыларына-каһарман шагыйрь турында белгәннәрне яңартырга булышты. Һәм ахыр чиктә, бөтен Русия Җәлил шигырьләрен укыганда, «Гыйлем» хезмәткәрләре дә аның бер истәлекле һәм мәгънәле әсәрен, «Бер үгет» шигырен шушы видеоязма рәвешендә тәкъдим итәргә карар кылды. Рәхим итеп тыңла, укучыбыз! Бер үгет (Кешелек турында) Мин күп күрдем филдәй кешеләрне: Киң күкрәкле, тимер бәдәнле. Тик … Тулысынча
Гаяз Исхакый татар әдәбияты тарихы мәйданында иң мәртәбәле урынны биләүче әдипләребезнең берсе. Аның тормышы һәм иҗатында кызык мизгелләр җитәрлек булган. 1. Гаяз 5 яшендә ук укырга һәм язырга өйрәнә, ә 12 яшендә гарәпчә һәм фарсыча яхшы аңлый. 2. Ул элмә такталарны, кибет исемнәрен һәм башка язуларны укый-укый русчага өйрәнә. 3. Беренче хикәясе басылып чыккач, 17 … Тулысынча
Бәшир Рәмиев җитәкчелегендә ясалган «Урал» хисаплау машиналары хисаплау техникасы тарихында мөһим урын алып тора. Рәмиев һәм аның хезмәттәшләренең эшчәнлеге аркасында гына Советлар берлеге санак техникасының беренче елларында ук бу өлкәдә дөньякүләм лидерларның берсе була. Баш конструктор вазифасын үтәгән Бәшир Искәндәр улы Рәмиев үзенең коллективы белән дистәдән артык универсаль һәм махсус хисаплау машиналарын, йөзләгән периферия җиһазларын уйлап таба һәм гамәлгә куя. 1957 елда Пензада чыгарылган беренче «Урал» шунда ук илнең күп кенә … Тулысынча
Татар телендә 5 млннан артык кеше сөйләшә, дип хәбәр итә рәсми чыганаклар. Ә менә кайбер телләрдә сөйләшүчеләр саны 10ннан да артмый икән. Менә биредәге инфографикада шундый 10 тел китерелгән. Бу инфографика әзерләнгән арада, бу телләрне белүчеләр беткән булырга да мөмкин… Ләйлә Исламова тәрҗемәсе
Әгәр син олимпиадаларда катнашасың, имтихан бирәсең икән, эксперименталь дәресләр, үрнәк дәресләр аша белемеңне арттырырга телисең икән, «Шәкерт»кә рәхим ит! Нәкь менә шундый канатландыргыч рухта язылган сүзләр белән «Шәкерт» үзенең дусларын каршы ала. Кем соң ул? Нәрсә соң ул диярсез? Кызыкмы? Димәк, танышуны дәвам итәбез! «Шәкерт» проекты 1 нче сентябрьда барлыкка килә (онытылмаслык дата, бер карасаң). … Тулысынча
Италия язучысы, тарихчы, фәлсәфәче, семиотика белгече Умберто Эко 84 яшендә вафат булды, дип хәбәр итә La Repubblica газетасы. Ул 19 февраль төнендә бакыйлыкка күчкән. Үлеменең сәбәбен яман шеш дип әйтәләр. Умберто Эко 1932 елның 5 гыйнварында Италиянең Алессандрия шәһәрендә туган. Эко фамилиясе борынгы түгел: кайчандыр шәһәр чиновниклары Умбертоның бабасын урамда табып алганнар һәм билгесез сабыйга Eco — Ex caelis oblatus (Күкләрнең бүләге) дигән фамилия кушканнар. … Тулысынча