Кояш системасындагы барлык җисемнәр Кояш дип атала торган йолдызыбыз тирәсендә әйләнә. Аның массасы бөтен система массасының 99,866% тәшкил итә. Башкача әйтсәк, Кояш үзе тирәсендә әйләнгән барлык күк җисемнәренең гомуми авырлыгыннан 750 тапкыр авыррак булачак. Менә шундый таза” ул! Ә Җиребез белән чагыштырсак, Кояш 330 000 тапкыр авыррак булыр. Кояшның диаметры безнеке кебек 109 планетаны сыйдырыр иде. … Тулысынча
Иван Петр улы Павлов – дөньякүләм танылган физиолог, үз укытучыларын уздыра алган галим, кыю экспериментатор, Русиядә беренче Нобель премиясе лауреаты, һәм, кем белә, бәлки, нәкъ менә ул Булгаков әсәрендәге профессор Пребраженскийның прототибыдыр. Гаҗәеп хәл, ләкин үз туган илендә аның турында бик аз беләләр. Без бу күренекле шәхеснең тәрҗемәи хәлен өйрәндек һәм аның тормышы һәм мирасы … Тулысынча
18 гасырда Карл Линней чәчәк сәгате ясый. Ул ничек эшләгән? Гомумән, үсемлекләр һәм башка тере организмнар вакытны ничек тоя? Фотосинтез ничек вакытны аерырга булыша? Бу һәм башка бик күп сорауларга TedED җәмгыятенең видеодәресе җавап бирә. Рәхим итеп карагыз.
Бүгенге көндә яшәүче кошлар арасында пингвиннар — суда яшәүгә тулысынча җайланганнары. Аларны кошлар дөньясының тюленьнәре, ягъни су этләре, дип әйтерлек. Су этләренә кебек үк, пингвиннарга да коры җир беренче чиратта нәселләрен дәвам итү өчен кирәк. Суда яшәү рәвешен сайлау аркасында, алар нәфислек, тизлек, коры җирдә һәм бозда хәрәкәт итү җитезлеге һәм, иң мөһиме, очу сәләтенннән … Тулысынча
Нәрсә ул: Ысылдавык кош — тукрансыманнар төркеменнән булган кечкенә кош. Без аны орнитолог Сергей Соловьёв белән Мәскәү астында, МДУның Звенигород биостанциясендә төшереп алдык. Ысылдавык кошның бер үзенчәлеге бар: ерткычны оясына китермәс өчен, ул елан булып кылана – муенын боргалый һәм хәтта ысылдаган тавыш та чыгара. Ерткыч мондый күренеш белән очрашкач, артка чигенә һәм кош оясын … Тулысынча
Химия буенча бөтенрусия олимпиадасының җиңүчесе, физика буенча бөтенрусия олимпиадасының катнашучысы, Химия өлкәсендә Халыкара олимпиаданың алтын медаль иясе. Бу казанышларга ирешкән якташыбызга әле нибары 16 гына яшь! Сүз Казан (Идел буе) федераль университеты Химия институтының 1 нче курс студенты Булат Курамшин турында. Укытучылары Булат Казан шәһәренең 131нче номерлы мәктәбендә белем алган. Аның фән дөньясы белән мавыгып … Тулысынча
Бер яктан карасаң, әлеге сорау инде күптән тикшерелгән шикелле тоела, ә икенче яктан карасаң, без җавапка илтә торган озын юлның башында гына кебек. Без төсләрне, әлбәттә, ми һәм аның “сизгер алгычлары” ярдәмендә күрәбез, аерабыз. Яктылык очрагында – ул безнең күз. Күзнең структурасы бик катлаулы. Монда төп рольне күз ясмыгы башкара – ул челтәр катлауда фокусланган һәм … Тулысынча
Суган тураганда, нидер авыртканда һәм бик моңсу чакларда без, үзебез дә сизмәстән, «елап җибәрәбез» — андый вакытта күз төбеннән яшь бәреп чыга. Ләкин безнең организм күз яшьләрен гел чыгарып тора икән. Без елына 132 литр яшь «ясыйбыз». TED-Ed өчен дәресләр әзерләүче Алекс Һендлер үзенең чираттагы видеосында күз яшенә Төскәй исеме биреп, аның тормышы аркылы базаль, эмоциональ һәм рефлекс яшьләре турында сөйли.
Мисыр хөкүмәте барлык балаларны да түләүсез урта белем белән тәэмин итә, әмма түләүле хосусый мәктәпләр дә киң таралган күренеш. Мәгариф системасы үзәкләшкәнлеге белән аерылып тора. Мәктәпләрдә укыту программалары мәгариф министрлыгы тарафыннан билгеләнә. Бары Әл-Әзһар югары уку йортының мәктәпләрендә укыту тәртибе башка мәктәпләрдән аерылып тора, монда дөньяви фәннәргә гади мәктәпләрдәге кебек басым ясалмый – дини фәннәргә … Тулысынча
Хәзәр теле – Ауразиядә яшәгән хәзәрләр исемле ярым күчмә төрки халык сөйләшкән төрки тел. Хәзәр халкы эреп югалу белән бергә, хәзәр теленең дә юкка чыгу процессы барган, нәтиҗәдә, бүгенгесе көндә әлеге тел үле дип санала. Текстлары — яһүдләрнеке Тел үле, язуы сакланмаган дәрәҗәдә. Хәзәр теленең сакланып калган өч язу үрнәге бар. Аларның берсе X … Тулысынча