Борынгы уйгыр теле — IX—XIII гасырлар дәвамында Кочо дәүләтенең рәсми теле булган аерым бер әдәби төрки телнең шартлы исеме. Ике диалект аерылып күрсәтелә: X—XIII гасырларда төзелгән, XIX гасыр ахырында Дуньхуанда табылган манихей текстлары — n-диалект; j‑диалект — брахми алфавиты текстлары, шулай ук соңгы манихей һәм будда һәйкәлләр әдәбияты. Хәзерге заман төрки телләрдән борынгы уйгыр теле … Тулысынча
Биохимик Александра Евстафьева Нобель лауреаты Йосинори Осуминың аутофагия механизмын аңлатуда куйган хезмәте һәм аның ачышының медицинада уйнаячак роле турында сөйли Аутофагия (грек теленнән “үзеңне ашау”) – аутофагос белән лизосомаларның кушылуы нәтиҗәсендә барлыкка килә торган күзәнәк компартментларында органелла һәм макромолекулаларының юкка чыгуы, таркалуы. Аутофагия вакытында күзәнәк авыр шартларга җайлаша. Туклыклы матдәләр җитмәгәндә, күзәнәк үз органелла һәм макромолекулаларының … Тулысынча
Әдһәм ага Тенишев кем ул дигән сорауга җавап бирергә теләсәң, бихисап күп эпитет һәм сыйфатларга мөрәҗәгать итәргә мәҗбүр буласың. Борынгы төрки сүзлек, дүрт томлык «Төрки телләрнең чагыштырма – тарихи грамматикасы», «Сары уйгур теле», «Уйгыр теленең диалектлары», «Салар теленең төзелеше» һ.б. хезмәтләре белән бөтен дөньядагы тюркология фәне үсешенә зур өлеш керткән, төрки телләр өлкәсендә дөньякүләм атаклы … Тулысынча
Хәерле көн! Минем исемем Таһир Әхмәтов, һәм мин Мәскәү Икътисад югары мәктәбенең хокук факультетында укыйм. Мин сезгә хокук белеме (право) буенча олимпиадага ничек әзерләнүем турында сөйләрмен. Хокук буенча олимпиаданы югары уку йортына керү өчен бердәнбер мөмкинлек буларак күрдем, чөнки БДИ, минемчә, күпкә катлаулырак сынау. Олимпиадада 5 хата ясап та, призер урыны алып була, ә БДИда … Тулысынча
Тарих буенча бөтенроссия олимпиадасы шактый кызыклы фәнни ярыш. Хәзер ул 9-11 сыйныф укучылары арасында уздырыла. Төбәк һәм йомгаклау этабында җиңүче һәм призерларны билгеләү гомуми рейтинг нигезендә башкарыла, ягъни барлык 9-11 сыйныф укучыларының баллары исәпләнеп, иң түбән бер балл билгеләнелә, шул баллдан югарырак нәтиҗәгә ирешкәннәр призер дип таныла, ә тагын бер “аскы” балл буенча җиңүче яки … Тулысынча
Мәктәптә укыганда ук һәр укучы үзенә ошый торган, аңа якын булган фәнне сайлап куядыр, минемчә. Кемгәдер саннар белән эш итү ошаса, кемдер озын иншалар язуны, зур-зур китаплар укуны үз итә. Нәкъ менә шундыйлар татар әдәбияты буенча олимпиада белән кызыксыналар да инде. Олимпиада — ул синең көчеңне сынап карар өчен оештырыла торган чара. Шул фән буенча … Тулысынча
Олимпиада— ул башкалар белән көч сынашып, җиңү яулау гына түгел, ә күп өйрәнү, күп белү һәм шул белемеңне дөрес итеп куллана алу. Татар телендә без инде кечкенәдән аралашабыз, сөйләшәбез. Бу безнең өчен бер дә авырлык тудырмый. Ә менә телнең бөтен нечкәлекләрен өйрәнү, аның һәрбер өлкәсе белән танышып чыгу өчен шактый күп вакыт һәм көч таләп … Тулысынча
«Озынукы» шәлкемендә без сезгә төрле фәнни-популяр китаплардан өзекләрне тәкъдим итәбез. Әлеге язмада исә бик тә үзенчәлекле хезмәттән өзек белән таныша аласыз. Аның авторы — Майкл Харт, ул 1993 елда «100: тарихта иң зур йогынты ясаган шәхесләр исемлеге» дигән китабын бастырып чыгарган. Бу әсәрендә ул кешелек тарихына иң зур йогынты ясаган шәхесләр исемлегендә беренче урынга Мөхәммәд пәйгамбәрне … Тулысынча
Кешенең төгәл күчермәсен барлыкка китерү, генетик күптөрлелекне юкка чыгару һәм клонлаштыру хакында киң таралган башка мифлар Клон — оригиналның төгәл күчермәсе Бу бик дөрес түгел «Клон» төшенчәсен берничә төрле рәвештә кулланып була: бер күзәнәкнең нәселен атау өчен (фәнни даирәдә кулланыла торган сленг) яисә оригиналга нык охшаган геномлы организмны билгеләү өчен (мәсәлән, «оригиналның» соматик күзәнәк төшен … Тулысынча
Әгәр сезгә кофе ошамый икән, моның генетик сәбәбе булырга мөмкин. «Scientific Reports» исемле журналда чыккан бер тикшеренүдә кайбер кешеләрнең кофены башкалардан күбрәк теләвенең сәбәбе кешенең генетикасына бәйле булырга мөмкинлеге ачыкланган. Әлеге тикшеренү күрсәткәнчә, PDSS2 генында төрләнү (вариация) булган кешеләр, төрләнү булмаган кешеләр белән чагыштырганда, кофены азрак эчә. Нәрсә ул PDSS2 генының функциясе? PDSS2 төрләнүе булган кеше организмының … Тулысынча