Зыянлы химик матдәләр планетаның кеше үзе барып җитә алмаган урыннарында да җыела ала икән. Моны инглиз экологлары ачыклаган. Галимнәрнең фикеренә күрә, зыянлы химик матдәләрнең иң куркынычлары — озак саклана торган органик пычраткычлар. Мондый матдәләр океан төпләрендә аска-өскә күчә, хайваннарның организмнарында туплана һәм эндокрин системасының эшен боза алалар. Бөекбритания галимнәре исә мондый матдәләрнең кысласыман амфиподаларда, … Тулысынча
Чыра белән ут кабызудан алып хәзерге яктылык чыганакларына кадәр: ясалма яктылык ничек үзгәрде? Беренче лампаларны, диодларны һәм неон утларын кем уйлап чыгарган? Ясалма яктылыкның киләчәге ничек күзаллана? Инглиз теленнән Гүзәл Шәвәлиева тәрҗемәсе
Татар халкы турында бай этнографик язмалар калдырган Каюм Насыйриның татарлар кия торган киемнәр хакындагы мәгълүматларын сезнең игътибарыгызга җиткерәбез. Белгән кеше бар микән: бу татар мөселманнарның киеменең формасы кай заманадан бирле калган икән? Татарда бар кием: күлмәк, ыштан, камзул, казаки, җилән, чапан, чикмән, кыска тун, өч билле тун, толып, чалбар, бишмәт, читек, кәвеш, башмак, бүрек, такыя, … Тулысынча
Каюм Насыйри үзе эшкәртеп, халыкка тәкъдим иткән «Әбүгалисина» повестенең төп каһарманы кебек: зирәк, тырыш, гыйлем сөючән шәхес. Җаны-тәне белән мәгърифәт таратырга тырышкан бу галимнең белем алу турында әйтеп калдырган нәсыйхәтләре бихисап. «Әхлак рисаләсе» хезмәтендә китерелгәнен исә сезнең игътибарга тәкъдим итәбез. И газиз бала! Агяһ бул, адәмгә иң әүвәл бигрәк кирәк вә бигрәк лазем нәрсә — … Тулысынча
Астрономнар бу вакыйганы – яңа гына төзелгән телескопның күк җисемнәре артыннан күзәтү башлавын – беренче яктылык дип атыйлар. Бу һәр җиһаз өчен дә бик мөһим санала. Ә инде берничә миллион доллар торучы катлаулы җиһазлар өчен хәтта дөньяның беренче йөзләрен чакырып, тәкъдим итү тантаналары да оештырыла. Әмма 2013 нче елны җәйге төнендә Солт-Лейк-Ситида беркем дә … Тулысынча
Аэродинамика законнарына ышансак, май коңгызы оча алырга тиеш түгел кебек. Ләкин бу җан иясе һавада йөзүгә тиң гаҗәеп эшне искиткеч оста башкарып чыга. Җир йөзендәге һәр дүртенче хайван – ул теге яки бу коңгыз. Май коңгызы галимнәргә билгеле булган 400 000 коңгыз төренең берсе. 100 метр —очкан вакытында коңгыз күтәрелә ала торган иң югары биеклек. Һавага … Тулысынча
Әгәр дә роботлар фетнәсе башланса, нәрсә булыр? Кешеләр тиз бирешерме? — Роб Ломбино Бу сорауга җавап биргәнче, әйдәгез, мин башта үзем турында бераз сөйләп китим. Мин үземне белгеч дип әйтмим, ләкин робототехникада тәҗрибәм бар минем. Көллиятне тәмамлаганнан соң беренче эшем NASA’да роботлар белән бәйле иде, ә беренче чыгарылыш фәнни эшем роботларны урын-җирдә ориентлаштыру буенча язылды. … Тулысынча
Гомәр Хәйям — Көнчыгышта туып үскән иң нәтиҗәле галимнәрнең берсе. Ул 1048 нче елның 18 нче маенда Иранда дөньяга килә. Ул шагыйрь, математик һәм фәлсәфәче буларак билгеле. Гомәр, әтисенең һөнәре буенча, чатыр (палатка) җитештереп чыгаручы мәгънәсендәге «Хәйям» кушаматын ала. Хәзер Истанбул шәһәренең бер районына да шул исем бирелгән. Хәйям календаре 1079 нчы елның 21 нче … Тулысынча
Сүзнең нәрсә хакында барганын төгәл аңлар өчен, кәефне, эмоциональ халәтне һәм эмоциональ реакцияне аерырга, төгәлрәк әйтсәк, эмоциональ тормышка кагылган төшенчәләрне аерырга кирәк. Реакцияләр – ул ниндидер эчке яисә тышкы вакыйгаларга җавап итеп, эмоциональ җирлекнең тиз үзгәрүе. Эмоциональ халәтләр берникадәр вакыт дәвере буена баралар, ә кәеф – ул тотрыклы эмоциональ характеристика. Кәефкә йогынты ясый торган … Тулысынча
Йода күпме Көч җитештерә ала? — Райан Финни соравы Тәрҗемәчедән. Кайбер кешеләр әлеге сорауны һәм аңа җавапны бөтенләй аңламаска мөмкин, шуңа күрә искәртәбез: сүз «Йолдызлар сугышы» киноэпопеясендәге Йода исемле каһарман һәм Көч турындагы тәгълимат турында бара. Бу тема белән таныш булмаганнарга киноэпопеяны карарга тәкъдим итәбез, өстәвенә, бу фильнар кино сәнгате тарихында искиткеч урын алып тора. Җавап. … Тулысынча