Алман математигы һәм фәлсәфәчесе Готфрид Лейбниц язган фәнни хезмәтләр арасында «Теодицея, яки Алланың Яхшылыгы, Кешенең Иреге һәм Явызлыкның килеп чыгышы хакында теодицеяләү тәҗрибәсе» исемле китап та бар. Theodicea – «Алланы аклау» дигән сүз. Лейбниц ни өчен Алланы акларга мәҗбүр булган икән соң?
Ни кызганыч, күпләр өчен Галимҗан Баруди исеме таныш түгел. Ә бит ул дин үсеше һәм дин нигезләре укыту системасына зур өлеш керткән мәшһүр җәмәгать эшлеклеклеләренең һәм педагогларның берсе. Галимҗан Мөхәммәтҗан улы Баруди 1857 нче елның 17 февралендә Казан өязенең Кече Кавал авылында дөньяга килә. Кечкенә Галимҗанга 3 яшь булганда, аның гаиләсе Казанга күчеп китә. Иң … Тулысынча
«Гыйлем» берләшмәсе соңгы ярты елда төрле кыска видеолар әзерләгән иде. Аларның бер өлеше шәхесләргә багышланган. Озынлыгы 2 минуттан да артмаган бу видеоязмаларны без моңарчы социаль челтәрләрдә генә элә идек. Хәзер аларны сайтыбызга куяр чак та җиткән. Галимҗан Баруди, Гаяз Исхакый, Михаил Булгаков, Рене Лаэннек һәм Адольф Кетле турында белемнәрегезне яңартыгыз. Галимҗан Баруди турында 5 сорауга … Тулысынча
Әйе, чын диннәргә пародия буларак барлыкка килгән дини ышанулар да бар. Кемдер күзгә күренми торган алсу бермөгезгә табынса, башкалар – оча торган токмач монстрына, ә өченчеләр – Тулы булмаган Хәкимгә ышана. Пастафари Оча торган токмач монстрына табынучыларны пастафарианнар дип йөртәләр. Бу динне Бобби Һендерсон исемле бер кеше 2005 елда уйлап таба. Ул шул рәвешле Канзас штаты … Тулысынча
Хәзәр каһанлыгының Византия мәмләкәте һәм Гарәп хәлифәлеге белән мөнәсәбәтләре нинди булган? Ни өчен Хәзәр каһанлыгы дин сайларга мәҗбүр булган? Тарихи документларда хәзәрләрнең дин сайлау процессы ничек сурәтләнә? Бу һәм башка сорауларга тарих фәннәре докторы Владимир Петрухин җавап бирә. Сугыша алмасаң, тел өйрән Без сезнең белән Ауразия дип атала торган, безнең карашка, Якын Көнчыгыштан Ерак Көнчыгышка … Тулысынча
Борынгы Мисыр чорындагы дини тормыш хакында мәгълүматларның күбесе, язу булмау сәбәпле, безнең заманга кадәр сакланмаган. Шуңа күрә мәгълүмат күбесенчә хәзерге этнография, төгәлрәк әйткәндә, африканистика ярдәмендә тупланыла. Бу фән борынгы Мисыр халкының уйлау рәвешен аңларга булыша. Иләһләр һәм патшалар Һәр архаик диннең нигезе – ата-бабалар культы. Сүз гади ата-бабалар турында түгел, әлеге дөньяны барлыкка китерүче демиург-иләһләр … Тулысынча
Көнбатыш илләренең мәдәниятенә мөкиббән булу, аны ярату, кабатларга тырышу гаҗәп нәрсә түгел, мондый хәл белән еш очрашырга була. Ә менә Меланезия утрауларында яшәүчеләр арасында исә Көнбатыштан килгән товарларга, предметларга чын-чынлап табынучылар бар. Бу динне “карго-культ” дип тә, “Самолётка табынучылар дине” һәм “Күк бүләкләре культы” дип тә атыйлар. Бу дин тарафдарлары ышануынча, Көнбатыш илләренең товарлары чынлыкта … Тулысынча
Дини корылмалар — мәчетләр, чиркәүләр, синагога, пагода, гурдва һәм башка күп төрле биналар — кешелекнең рухи һәм матди үсешен, җәмгыятьнең рухияткә булган ихтыяҗын чагылдыручы һәйкәлләр. Махсус «Гыйлем» өчен КФУ һәм «Мөхәммәдия» талибәсе Алия Мәссарова төзегән исемлектә дөньяның иң күренекле 20 дини корылмасы тупланган. 1. Әл-Хәрам мәчете (Согуд Гарәбстаны, Мәккә шәһәре) «Әл-Хәрам» мәчете гарәп теленнән … Тулысынча
Сөнниләр һәм шигыйлар арасындагы аермалыкларның асылында дини каршылык ята. Исламдагы бүленү Мөхәммәд пәйгамбәрнең вафатыннан соң, ягъни безнең эраның 632 нче елында, башлана. Макс Вебер сүзләренчә, “Мөхәммәд – харизматик авторитет” иде, бу авторитет “иясенең үлеменнән соң үзгәрешләрсез генә яшәвен дәвам итә алмый торган конструкция” булган. Шулай итеп, Мөхәммәд үлеп, варис сайлау соравы килеп басканнан соң, аның … Тулысынча
Ибраһим диннәре дип, килеп чыгышларын Ибраһим (Авраам, Аврам) һәм аның гаиләсе белән бәйләгән өч зур динне — иудаизм, христианлык һәм исламны атыйлар. Бу өч традицияне нәрсә берләштерә?