Татар теле – фән теле. Моның шулай булуын 1914 елда басылып чыккан «Рәсемле җәгърәфия» дәреслеге дә исбатлый шикелле. Закир Шакиров исемле мөгаллим әзерләгән бу дәреслек, чыннан да, иллюстрацияләргә бай, җиңел, укырга рәхәт телле уку әсбабы булган. Әлбәттә, анда китерелгән мәгълүмат бүген инде хакыйкатьтән бик ерак тора, әмма аның кадере, бәлки, шундадыр да: 100 ел элек … Тулысынча
«Озынукы» шәлкемендә без сезгә төрле фәнни-популяр китаплардан өзекләрне тәкъдим итәбез. Әлеге язмада исә бик тә үзенчәлекле хезмәттән өзек белән таныша аласыз. Аның авторы — Майкл Харт, ул 1993 елда «100: тарихта иң зур йогынты ясаган шәхесләр исемлеге» дигән китабын бастырып чыгарган. Бу әсәрендә ул кешелек тарихына иң зур йогынты ясаган шәхесләр исемлегендә беренче урынга Мөхәммәд пәйгамбәрне … Тулысынча
«Гыйльми мирас» проекты кысаларында 1940 елда «Милли байрак» газетасында дөнья күргән шушы мәкаләнең кирилл язуына күчермәсен тәкъдим итәбез. Әлеге мәкаләдә тәмәке тарту күренешенә җитди фәнни анализ бирелә, шул ук вакытта, текст үз заманы өчен чагыштырмача җиңел һәм кызыклы телдә язылып, халык сәламәтлеген саклау эшенә багышлана. Сүз уңаеннан, «Милли байрак» газетасы Кытайда, Харбин шәһәрендә ун ел … Тулысынча
XX гасыр башы мөселман иҗтимагый хәрәкәтенең төп формасы буларак, Русия империясенең Дәүләт думасында (1906 – 1917) мөселман фракциясе оеша. Әлеге сәяси берләшмә дини һәм милли принциплар нигезендә формалаша, Русия империясенең төрки-мөселман халкы вәкилләрен берләштерә. Дәүләт думасының барлык дүрт чакырылышында да фракция либераль караш яклы була, аның сәяси платформасы кадетлар карашына якын тора. I чакырылыш. «Безгә … Тулысынча
Игътибарыгызга Брайан Трейсиның «Аша бу баканы! Шәхси нәтиҗәлелекне үстерү өчен 21 ысул» китабыннан өзек тәкъдим итәбез. Ул сезгә нәтиҗәле булырга, күп нәрсәгә җитешергә һәм тормышыгызны үзгәртергә булышыр дип ышанып калабыз. Барысын бергә тупласак… Шулай итеп, һәр көнне эшкә керешер алдыннан, иң беренче итеп бака ашауны гадәткә кертегез. Бу — уңышка, бәхеткә һәм сөенеч-шатлыкка, үзегезне искиткеч … Тулысынча
«Гыйлем» берләшмәсе татар интернетында тиңе булмаган проект башлап җибәрә. Бер гасыр элек татар балалары укыган дәреслекләрне – фәнни мирас ядкарьләрен – хәзерге татар язуына күчереп, сайтыбызда урнаштыра башлыйбыз. Бу ни өчен кирәк дисезме? Беренчедән, бу татар телендәге фәннең уникаль ядкарьләре. География, математика, химия кебек дәресләр өчен язылган әсбаплар татар фәненең үсешен күрсәтә. Икенчедән, без йөз … Тулысынча
Төрекчә-татарча сүзлек «Инсан» нәшриятында 1998 елда дөнья күргән. Аны әзерләүдә Prof. Dr. Fuat Ganiyev (Фуат Ганиев), Asiye Rahimova (Асия Рәхимова), Rifkat Ahmetyanov (Рифкать Әхмәтьянов), Rafayıl Muhammetdin (Рафаэль Мөхаммәтдинов) һәм Fenüze Nuriyeva (Фәнүзә Нуриева) катнашкан. Сүзлек төрек һәм татар телләрен өйрәнергә теләгәннәр өчен төпле кулланма булып торачак, тәрҗемә эшендә дә файдалы белешмә булачак, аны сөйләшү процессында да кулланырга мөмкин. Сүзлектә 20 меңгә якын … Тулысынча
Мөселман дөньясында күренекле галим булып саналган Ризаэддин Фәхреддин татар-башкорт халыклары өчен чын энциклопедист. Дини эшчәнлегеннән тыш, ул үзенең журналистика, әдәбият, педагогика өлкәсендә куйган хезмәтләре белән дә данлыклы. Риза казый — педагог аерым игътибарга лаек. Эш шунда ки, аның идеяләре һәм үз вакытында нәшер итеп калдырган тәрбияви әсәрләре бүген дә киң кулланылышта: ел саен Риза Фәхреддин … Тулысынча
Сәгыйть Хәлфин — мәгърифәтче, I Казан ирләр гимназиясенең татар теле укытучысы, атаклы Хәлфиннәр нәселенең башы. 1767 елда император закон чыгару комиссиясенә (Уложенная комиссия) Казанның Иске һәм Яңа татар бистәләреннән депутат булып сайлана. Екатерина II махсус боерыгы буенча 1769 елда I Казан гимназиясендә көнчыгыш телләрен белүче түрәләр әзерләү максаты белән татар классы ачыла. Татар теле укытучысы … Тулысынча
“Гыйлем” атаклы татар тел белгече Рифгать ага Әхмәтҗановның 2003 елда дөнья күргән китабы белән танышырга тәкъдим итә. “Татар терминологиясенең тарихи чыганаклары” дигән бу хезмәтендә автор терминнарның килеп чыгышын кызыклы дәлилләр китереп аңлата. 15 тел белгән галимнең бу әсәре һәркемгә кызыклы булыр дип өметләнәбез.