Тофаларның үзләренең исемнәре тоъфа була (1930 нчы елга кадәр аларның исемнәре карагасслар булган). Бу исем тофалардагы кара-һааш халкыннан килеп чыккан. Моның турында М.А.Кастрен һәм В.В.Радлов язып чыгалар. “Алар үзләрен тофа дип атыйлар” – дип, 19 гасыр уртасында .П.Штубендорф әйтә. Үзләренең телләрен тофалылар тоъфа дыл диеп тә атыйлар. Баскаков классификациясендә бу тел уйгыр-угыз төркеменең уйгыр-тюкюй төркемчәсенә … Тулысынча
Угыз теле — X-XI гасырларда Угыз дәүләтенең рәсми теле булып торган төрки тел. Бүгенгесе көндә үле тел статусында. Арал диңгезе буе, Каспий буе түбәнлеге, Сырдәрья елгасы буенда, хәзерге Төркия, Төркмәнстан, Әзербәйҗан, Кытай һәм хәтта Молдавия җирләрендә таралган булган. Баскаков классификациясе буенча, угыз теле болай карала: Алтай телләре семьялыгы ⬇ төрки телләр төркеме ⬇ көнбатыш һун … Тулысынча
Дөньяда төрки телләрдә 167 миллионнан күбрәк кеше сөйләшә. Телләрнең бу күренекле гаиләсенә дистәләгән һәм хәтта йөзләгән тел, диалект һәм сөйләшләр керә. Аларның күбесен без беләбез – татар, башкорт, чуваш, казакъ, карачай-балкар, төрек, азәрбайҗан, үзбәк һәм башка бик күп телләр кардәшлек җепләре белән бәйләнгән. Тугандаш телләр арасында атамалары бик сирәк яңгырый торганнары да бар. Мәсәлән, әрмән-кыпчак … Тулысынча
Славян телләрендә таралган болгар алынмаларының килеп чыгышы, дифтонглашу һәм алынмаларның ике катламы турында Славян телләрендә, билгеле булганча, төрки алынмалар шактый күп. Мондый бәйләнешләрне без тарихи язма чорда күзәтә алабыз. Беренче чиратта, бу урта рус телендә Идел буе кыпчак телләреннән күпсанлы алынмалар. Икенче яктан караганда, билгеле тарихи сәбәпләр буенча, көньяк славян телләрендә күп кенә төрек алынмалары … Тулысынча
Нобель бүләге иясе, атаклы шагыйрә Тони Моррисон сүзләре буенча бар кешелек, телләрне кулланучылар һәм үстерүчеләр, телнең югалуы өчен җавап тота: «Без үләбез. Тормышның мәгьнәсе бәлки шундадыр. Ләкин без тел белән эш итәбез. Бәлкем тормышыбызның үлчәү берәмлеге дә шул телдер». Телләрнең юкка чыгу сәбәпләрен алдагы мәкаләләрдә атап киткән идек инде. Бу язмада исә теләсә кайсы тел … Тулысынча
Билингваль, ягъни ике телле булуның баш миенә яхшы йогынтысы күптәннән билгеле. Әлеге инфографикадан сез күп телләр белүнең барлык файдалы якларын белә алырсыз. Татарча да, урысча да, инглизчә дә камил белсәгез, димәк, озын һәм сәламәт гомер кичерәчәксез — баш миегез сезгә рәхмәт кенә укыячак. Тәрҗемә: Алия Мәссарова, Ләйлә Исламова, Искәндәр Әмиров
If I’m selling to you, I speak your language. If I’m buying, dann müssen Sie Deutsch sprechen Willy Brandt Кемгә генә мөрәҗәгать итсәк тә, берничә телне өйрәнү күп очракта хуплана һәм төрле яктан акланыла. Күп телләрне белгән кеше төрле милләт вәкилләре белән аралаша ала, эш эзләгәндә дә, матди һәм башка яктан да өстенлекләргә ия була. … Тулысынча
Төрекчә-татарча сүзлек «Инсан» нәшриятында 1998 елда дөнья күргән. Аны әзерләүдә Prof. Dr. Fuat Ganiyev (Фуат Ганиев), Asiye Rahimova (Асия Рәхимова), Rifkat Ahmetyanov (Рифкать Әхмәтьянов), Rafayıl Muhammetdin (Рафаэль Мөхаммәтдинов) һәм Fenüze Nuriyeva (Фәнүзә Нуриева) катнашкан. Сүзлек төрек һәм татар телләрен өйрәнергә теләгәннәр өчен төпле кулланма булып торачак, тәрҗемә эшендә дә файдалы белешмә булачак, аны сөйләшү процессында да кулланырга мөмкин. Сүзлектә 20 меңгә якын … Тулысынча
Татар телендә 5 млннан артык кеше сөйләшә, дип хәбәр итә рәсми чыганаклар. Ә менә кайбер телләрдә сөйләшүчеләр саны 10ннан да артмый икән. Менә биредәге инфографикада шундый 10 тел китерелгән. Бу инфографика әзерләнгән арада, бу телләрне белүчеләр беткән булырга да мөмкин… Ләйлә Исламова тәрҗемәсе
Тормышта безгә бик еш бәхәсләшергә туры килә. Ә инде хәзерге заманында дискуссияләр – интернет-мәдәниятнең аерылгысыз өлеше. Әмма без бәхәсләшә беләбезме? Гади әйбер кебек тоелса да, чынлыкта, бәхәс – ул сәнгать. 1923 елда исә Сергей Поварнин исемле атаклы рус мантыйкчысы шушы мәсьәләгә багышлап махсус китап чыгара. Анда ул дөрес итеп бәхәсләшергә өйрәтә. «Гыйлем» татарча да матур … Тулысынча