Үзара бөтенләй бәйләнмәгән 3 темага 1-2 минутлык 3 видео тәкъдим итәбез. Карагыз һәм белем сандыгына +1 өстәгез. Китлар турында бераз 19 февраль — Халыкара китларны һәм дельфиннар көне. Бу бәйрәм ничек барлыкка килгән? Китлар нинди җан ияләре? Гыйлем җавап бирә. Уран планетасын ничек ачтылар Уран — Кояш системасының 7 нче планетасы. Аны ничек ачтылар? Кем … Тулысынча
2014 елда бер төркем американ галимнәре Антарктика боз калканы астында микроорганизмнарның яшәешен өйрәнү эше нәтиҗәләрен Nature журналында бастырып чыгарды. Тикшеренүчеләр тарафыннан Уилланс күлендәге су үрнәкләренә химик һәм микробиологик анализлар үткәрелде. Антарктикада микробиологик тәҗрибәләр үткәрү белән шөгыльләнгән галим, биология фәннәре кандидаты, Зоригто Намсараев, бу ачышка аңлатма бирә. Боз астында күл Америка тикшеренүчеләре берничә ел дәвамында шельф … Тулысынча
Ямьле җәй айлары – ял һәм табигатьтә күңел ачу вакыты килеп җитте. Кызганыч, ләкин һәр елны җәйге табигатьнең күңелле мизгелләре белән беррәттән, кәефне боза, ә сәламәтлеккә зыян сала торган хәлләр дә башлана. Шуларның берс – талпан. Шуның өчен табигатьтә ял итүче һәр кеше талпан тешләгән очракта нәрсә эшләргә кирәклеген белеп торырга тиеш. Бу мәкаләдә талпаннар … Тулысынча
Җирнең биосферасында, ягъни тере организмнар яши торган катлавында, микроблар бик күп. Әмма аларның контрольсез, теләсә-ничек үрчүенә тарихның кайсыдыр чорында нидер комачау иткән. 2000-еллар башында берьюлы берничә җирлектә: Канада, Көньяк Африка һәм Австралиядә — кембрийга кадәрге ташкүмер табылды. Алар катып калган бик күп бактерияләрдән — беркүзәнәклеләрдән тора. Ләкин якынча 530 миллион ел элек Кембрий шартлавы дип … Тулысынча
Биолог һәм психолог Жанна Резникова сигналлы нәселдәнлек, шимпанзеларда үз-үзеңне тотуның 39 моделе һәм уйлап табучы хайваннар турында Сигналлы нәселдәнлек Табигый шартларда хайваннар өч төрле чыганактан килгән белемне куллана: нәсел калдыру белән бәйле үз-үзеңне тоту программасы, шәхси тәҗрибә һәм башкаларны кабатлауга нигезләнгән иҗтимагый тәртип. Үз-үзеңне тоту билгеләренең буыннан-буынга генетик булмаган юл белән тапшыруны галим Михаил Лобашев … Тулысынча
Интеллект дигәндә беренче булып акыл турында уйлый башлыйбыз. Интеллекты югары булган кеше — акыллы кеше. Димәк, интеллект сынау тестлары — ул кешенең ни дәрәҗәдә интеллектуаль, ягъни акыллы булуын ачыклау өчен башкарыла торган тестлар. Әгәр без фәнни билгеләмәгә мөрәҗәгать итсәк, мондый сүзләргә юлыгачакбыз: интеллект — тышкы объект модельләрен кору белән бәйле биремнәрне чишү мөмкинлеге, сәләте. Мәсәлән, … Тулысынча
«Яшим дисәң, җайлаша бел». Табигатьнең бу язылмаган кануны бар тереклек өчен дә гамәлдә. Син никадәр горур булсаң да, башкаларның да теләкләрен исәпкә алмасаң, уңышка ирешә алмыйсың. Монысы кешеләргә кагыла. Ә хайваннар дөньясында җайлашу исән калуның иң мөһим бер шарты ул. Проблемаларны үзеңә уңайлы якка бору, кимчелекләрне өстенлек итеп куллану, кирәк чакта кача белү – хәйләкәр … Тулысынча
2008 елда француз биологлары тарафыннан ачылган һәм бактериофаг (бактерияләр вирусы) мисалында «вирофаг» дип аталган әлеге вирус, башка вирусларны зарарлап, аларның үрчүен киметә ала. Бу ачыш вирусларның да күзәнәкле организмнар кебек үк авырый алуын күрсәтте. Моннан тыш, вирофаглар, бер вирусның геннарын икенчесенә күчереп, «виросфера» (вируслар дөньясы) эволюциясендә мөһим роль уйнарга мөмкин. Менә инде ничә дистә еллар … Тулысынча
Могҗизалар күрергә теләгән кешегә ерак барырга кирәкми- безнең Җиребез, яшел планетабыз, үзе искиткеч урын. Табигате дә, төзелеше дә, яшәгән кешеләре дә акылга сыймаслык үзенчәлекләр белән тулы. Сезнең игътибарыгызга тәкъдим ителгән инфографикада Җир турында акылга сыймаслык 50 факт теркәлгән. Әйдәгез, планетабыз турында белемнәребезне арттырыйк. Инфографиканы Гүзәл Шәвәлиева һәм Искәндәр Әмиров тәрҗемә итте.
Ислам галимнәре дөнья фәннәре үсешенә зур өлеш керткән. Мәсәлән, Әбү Гали ибн Синаның (Әбүгалисина, 980-1037) «Тыйб белеме канун»ы ислам дөньясында гына түгел, ә бөтен Аурупада медицинаның нигезе булып саналган. Моңа иң ачык дәлил булып, әлеге китапның 600 елдан артык Аурупа университетларында уку әсбабы булып хезмәт итүе тора. Моңардан тыш, Әбүгалисина 29 төрле фән өлкәсендәге ачышлар авторы. … Тулысынча