Рус телендә – Отрубевидный (разноцветный) лишай. Латин телендә – Pityriasis versicolor, альтернатив исем – Tinea versicolor. Көрпәләнүчән тимрәү, шул ук «күптөсле тимрәү» дип тә әйтелгән тире чире – безнең киңлектә очраган кератомикозларның бердән-бере. Кертомикозлар рәтенә эпидермисның мөгезчә матдәле катламын гөмбәчекләр үрчеп зарарлаган очраклар керә. Көрпәләнүчән тимрәү – тирене ялкынсындырмыйча гына зарарлаган гөмбәчекле авыру. Бу чир чыганагы – Malassezia … Тулысынча
Килеп җиттек. «Сөт әчеде һәм оешты» дигән җөмләнең нәрсә белдергәнен аңламый торган шәһәр балалары буыны үсеп җитте. Гомере буена бер тапкыр да сөтнең бераз җылынган плитәдә үтәкүренмәле күпертмәле сыекчага ничек әверелүен күргәннәре юк. Моңа TetraPak ширкәте эшләгән стерильләштергән һәм асептик төргәкләү гаепле. Стерильләштерү — сөтне 100С тан югарырак температурада җылыту — авыруга сәбәп булган һәм … Тулысынча
Кибеттә, базарда яки супермаркетта җиләк-җимеш һәм яшелчә бүлегенә керсәң, алманың кимендә 2-3 төрен очратасың. Бакчаларыбызда да төрле сорттагы алмагачлар үсә, шулай бит? Мондый байлык каян килә икән соң? Нишләп әле алманың төрләре шулай күп? Бу дәрес шул хакта булыр.
Кешеләрне борын-борыннан без Галәмдә ялгызмы, юкмы дигән сорау борчыган. Борынгы диннәр тереклек Җирдә генә түгел, ә Галәмдә дә киң таралган күренеш дип өйрәткән, шунлыктан күпчелек очракта бу мәсьәләгә карата оптимистик караш хөкем сөргән. Гасырлар узу белән бу карашларга фәнни төсмер керә башлый. Әйтик, Фалес, Анаксагор, Эпикур, Лукреций Кар, Дж. Бруно кебек фәлсәфәчеләр тереклек итү өчен … Тулысынча
Мәктәптә укыганнан бирле математика белән дуслаша алмыйсызмы? Яки саннар, математика тигезләмәләре һ.б. сезгә авыр биреләме? Ә моның сәбәбе нәрсә, акылдамы? Ихтимал, бу вәзгыятьнең сәбәбе «дискалькулия», ягъни математиканы өйрәнү авырлыгыдыр. «Дискалькулия» термины 1940-елларда барлыкка килә, ләкин чех тикшеренүчесе Вадислав Коскның 1974 елдагы тикшеренүләренә кадәр тулысынча билгеләнә алмый. Әлеге хасталык балаларның 5 процентында очрарга мөмкин. Мәктәп балаларында беренче … Тулысынча
Русча-татарча биология терминнары сүзлеге 1972 елда дөнья күргән. 45 ел элек бастырылган булса да, ул билгеле дәрәҗәдә һаман актуаль булып кала. Өстәвенә, татар фәнни терминнарының үсешен өйрәнгән очракта, һәрбер сүзлек кадерле. Моны истә тотып, без аны сканладык һәм интернетка урнаштырдык. Китапның авторлар коллективы: Руфил Минибаев, Рәүф Гилдеев, Рәбигә Фәйзрахманова, Әдибә Гарифуллина, Илкам Макалеев, Нәҗия Бакиева, … Тулысынча
Игътибарыгызга тәкъдим ителә торган «Русча-татарча география сүзлеге» 1977 елда Татарстан китап нәшриятында дөнья күргән. Аның авторы З.С. Дусаев булган, махсус мөхәррир хезмәтендә Адлер Тимергалин да үз каләмен керткән. Күләме ягыннан чагыштырмача кыска булса да, анда төп географик төшенчәләр һәм атамалар китерелгән. Йөкләр өчен сылтама: Google Drive Китапны Сәрбиназ Шәйхелова сканлады.
Еш кына без һаваны буш киңлек дип уйлыйбыз, әмма чынлыкта, вакуум белән чагыштырганда, һава шактый авыр булып чыга бит. Хуш, аның авырлыгы нинди соң? Әгәр ул шулай авыр булса, нишләп безгә бәрелми ул? Бу видеодәрестә Дэн Куин һава басымының нигезләрен тасвирлый һәм аның тәнебезгә, һава торышына һәм бөтен җиһанга йогынтысын аңлата. Дәресне Дэн Куин әзерләгән, … Тулысынча
Бүгенгесе көндә күзлекләр миллионлаган кешегә дөньяны ачык итеп күрергә ярдәм итә. Ләкин ни рәвешле эшли соң алар? Бу дәрестә Эндрю Бэстоурус һәм Клэр Гилберт бу сорауга җавап бирер өчен рефракция – яктылык сыну күренеше хакында бәян итә. Рефракция стакан, су яисә күз кебек арадашачыларның үзләре аша уза торган яктылыкның юнәлешен үзгәртү мөмкинлеге ул. Ул күзлеккә ничек булыша икән?
Бу нәрсә? Бу Резерфорд тәкъдим иткән атом моделе. Аны Яңа Зеландиядә туган британ галиме Эрнест Резерфорд хөрмәтенә «Резерфордның атом моделе» дип атыйлар. Бу галим 1911 нче елда атом төшен ачуы турында хәбәр иткән. Альфа-кисәкчекләрне юка металл фольгада чәчелдерү тәҗрибәләре барышында, галим күпчелек кичәкчекләрнең үтәли чыгып, хәрәкәт юнәлешен үзгәртмәвен, әмма кайберләренең «читкә сикерүен» күзәтә. Резерфорд альфа-кисәкчекләрне … Тулысынча