Татар халкының тарихын өйрәнүчеләр арасында Һади Атласи үзенчәлекле урын алып тора. Ул гади тарихчы гына түгел. Русия империясенең Дәүләт думасына сайланып та, үз эшенә һәм намус бурычына тугры калган кеше ул. Ул 1876 елда Казан губернасы Буа өязе Чекә (Иске Чекә, хәзерге Чүпрәле районы) авылында туа. Башлангыч белемне авыл мәктәбендә әтисе бирә, соңрак шул заманда … Тулысынча
Һәр елның җәй ахырларында һәм көз айларында төнге күк йөзен «йолдызлар яңгыры» бизи. Әлбәттә, чынлыкта бернинди дә йолдызлар яумый. Бу күренешнең дөрес атамасы – метеор өере. Җир планетасы тирәсендәге Галәми пространство буш түгел, анда бик күп күләмдә космик тузан һәм башка җисемнәр бар. Еш кына бу тузан һәм җисем кисәкчәләре безнең атмосферага төшә. Атмосферага эләккән … Тулысынча
Дөньяда төрки телләрдә 167 миллионнан күбрәк кеше сөйләшә. Телләрнең бу күренекле гаиләсенә дистәләгән һәм хәтта йөзләгән тел, диалект һәм сөйләшләр керә. Аларның күбесен без беләбез – татар, башкорт, чуваш, казакъ, карачай-балкар, төрек, азәрбайҗан, үзбәк һәм башка бик күп телләр кардәшлек җепләре белән бәйләнгән. Тугандаш телләр арасында атамалары бик сирәк яңгырый торганнары да бар. Мәсәлән, әрмән-кыпчак … Тулысынча
Инсультның сәбәбе нәрсәдә? Нинди симптомнардан аны танып белеп була? Медицинада бүгенге көндә аны дәвалауның нинди ысуллары гамәлгә кергән? Инсульт – баш (һәм арка) миендә кан әйләнеше бозылганнан килеп чыга, аның нәтиҗәсендә баш (йә арка) миенең бер өлеше һәлак була. Инсульт нәтиҗәсендә зарарланган ми өлеше белән бәйле билгеле бер яисә күп төрле функцияләр бозыла һәм әгъзаларның … Тулысынча
Моңа җавап норма һәм патология мәсьәләләренә турыдан-туры кагыла. Психологик норманы аңлауга төрле караш бар. Мәсәлән, һәммәсе белгән Зигмунд Фрейдтан башланган психоаналитика мәктәбендәге фикерне кулланучылар кешенең үсеш дәрәҗәсе невроздан психозга алып барган сызыкта, дип күрсәтә, – монда невротиклар иң сәламәт кешеләр булып исәпләнә. Алар – эчләрендә каршылыклы фикер йөртүчеләр һәм психоаналитик ярдәменә мохтаҗлар. Әмма шул ук вакытта … Тулысынча
Көлү, аның табигате, юморның килеп чыгышы һәм баш миен сурәткә төшерү турында Көлү – йөз мимикасы һәм ритмлы махсус тавышлар ярдәмендә эмоцияләрне белдерү һәм аларны башка кешеләргә хәбәр итүнең бер төре. Көлү «эшендә», биттәге мускуллардан кала, тын юллары мускуллары һәм тавыш ярылары да катнаша. Мимика – эволюция нәтиҗәсендә сөйләмнән иртәрәк барлыкка килгән аралашу ысулы. Ул … Тулысынча
Кешеләрнең йолдызлы күкне аңлауда һәм аңлатуда ясаган беренче адымнары күк йөзен тасвирлау, йолдызларның урнашуын билгеле бер тәртипкә китерү, аларны аңлаешлы төркемнәргә бүлеп чыгудан гыйбарәт була. Бу вакытта төзелгән йолдыз төркемнәрен соңрак йолдызлыклар (созвездия) дип атаганнар. Клавдий Птолемейның атласы Беренче йолдызлыкларны чагыштырмача күптән билгеләгәннәр. Бүгенгесе көндә неолитик ташларда яңа йолдызлыкларга охшаган эзләр, нокталар табылып тора. Чагыштырмача … Тулысынча
Татар милләте искиткеч шәхесләре белән горурлана ала. XX гасырда дөньяны тетрәткән бөек татарлар арасында Бао Эрхань да бар. Кем ул? – дип аптырарсыз сез. Бао Эрхань – ул уйгыр һәм кытай сәясәтчесе Борһан Шаһидинең кытайча исеме. Борһан Шаһиди 1894 елда туган. Аның бабалары арасында уйгырлар да булган. Уйгырлар – хәзерге Кытайның Шенҗан-Уйгыр автономияле районында яшәүче … Тулысынча
Үзара бөтенләй бәйләнмәгән 3 темага 1-2 минутлык 3 видео тәкъдим итәбез. Карагыз һәм белем сандыгына +1 өстәгез. Китлар турында бераз 19 февраль — Халыкара китларны һәм дельфиннар көне. Бу бәйрәм ничек барлыкка килгән? Китлар нинди җан ияләре? Гыйлем җавап бирә. Уран планетасын ничек ачтылар Уран — Кояш системасының 7 нче планетасы. Аны ничек ачтылар? Кем … Тулысынча
Мөселман дөньясында Рамазан ае дәвам итә. 4 атнадан артык вакыт дәвамында һәр көнне иртәдән кичкә кадәр ашау-эчүдән баш тартуга табиблар ничек карый? Моны белер өчен, «Гыйлем» мөхәррияте табиб Марат Мансур улы Хәйдәргә мөрәҗәгать итте. Ураза тоту тәртибе Исламда мең елдан артык җайга салынган. Аңа үзгәреш кертергә җыенмыйм. Ураза тоту саваплы гамәл булса да, көн дәвамында ашау-эчүне … Тулысынча