Этләр, ташбакалар, кошлар һәм балыклар кеше белән бер тирәлектә яши һәм бер үк дөньяны күрә. Ләкин алар безнең өчен гадәти булган мохитне үзләренчә кабул итә. Ничек итеп? Җавап «Вокруг света» журналыннан тәрҗемә ителгән мәкаләбездә. Кеше Монысы — сәламәт кеше күрә торган объект. Хәзер без аны башка җан ияләре күрә ала торган сурәт белән чагыштырырбыз. Эт Этләр кызыл … Тулысынча
Медицинаның иң алдынгы һәм перспектив юнәлешләре турында күп сөйлиләр, күп язалар, күп бәхәсләшәләр. Тукыма инженериясе дә шундый темаларның берсе. Киләчәктә әлеге технология кеше сәламәтлеге белән бәйле бик күп проблемаларны хәл итә алачак. Ә бүген бу фән өлкәсе ничек яши? Аның нинди үзенчәлекләре бар? “Постнаука” проектыннан тәрҗемә ителгән мәкаләдә шул турында белә аласыз. Сүз уңаеннан, текстта очраган … Тулысынча
Бер яктан карасаң, әлеге сорау инде күптән тикшерелгән шикелле тоела, ә икенче яктан карасаң, без җавапка илтә торган озын юлның башында гына кебек. Без төсләрне, әлбәттә, ми һәм аның “сизгер алгычлары” ярдәмендә күрәбез, аерабыз. Яктылык очрагында – ул безнең күз. Күзнең структурасы бик катлаулы. Монда төп рольне күз ясмыгы башкара – ул челтәр катлауда фокусланган һәм … Тулысынча
Интеллект дигәндә беренче булып акыл турында уйлый башлыйбыз. Интеллекты югары булган кеше — акыллы кеше. Димәк, интеллект сынау тестлары — ул кешенең ни дәрәҗәдә интеллектуаль, ягъни акыллы булуын ачыклау өчен башкарыла торган тестлар. Әгәр без фәнни билгеләмәгә мөрәҗәгать итсәк, мондый сүзләргә юлыгачакбыз: интеллект — тышкы объект модельләрен кору белән бәйле биремнәрне чишү мөмкинлеге, сәләте. Мәсәлән, … Тулысынча
Могҗизалар күрергә теләгән кешегә ерак барырга кирәкми- безнең Җиребез, яшел планетабыз, үзе искиткеч урын. Табигате дә, төзелеше дә, яшәгән кешеләре дә акылга сыймаслык үзенчәлекләр белән тулы. Сезнең игътибарыгызга тәкъдим ителгән инфографикада Җир турында акылга сыймаслык 50 факт теркәлгән. Әйдәгез, планетабыз турында белемнәребезне арттырыйк. Инфографиканы Гүзәл Шәвәлиева һәм Искәндәр Әмиров тәрҗемә итте.
Безнең баш мие бөтен нәрсәгә дә җавап табырга тырыша. Аңыбыз гел уйлануда. Фикерләү барышында без дөньяны танып-беләбез, аны үзебез өчен аңлатабыз. Когнитив фәннәр шушы процессны өйрәнә. Нәкъ менә когнитивистлар кешенең һәрвакыт үз-үзен алдавын ачканнар. Дөрес, бу чын мәгънәсендә алдашу түгел. Сүз когнитив тайпылышлар дигән күренеш турында бара. Без фикерләвебездә инде күптәннән калыплашкан хаталарны еш ясыйбыз. … Тулысынча
Яшүсмер булу –тирә-юньдәге әйберләрне «законлы рәвештә» җимерү генә түгел, ә берникадәр дәрәҗәдә авыр дип саналган биологик үзгәрешләрне дә тою. Әгәр элегрәк үз-үзеңне тиешенчә тоту проблемасы «тәрбия җитмәү», «җәмгыятьтә урын тапмау» яки «психологик яра» белән аңлатылса, соңгы нейробиологик мәгълүматлар буенча, бөтен эш баш миенең үсешендә икән. Яшьләрнең юкка борчылулары һәм билгесезлектә калулары турында The New York … Тулысынча
Нейрофизиология инде күпме еллар буена хайван яки кешенең нәрсәгәдер өйрәнгән вакытта – белем алганда – ниләр булганын тикшерергә омтыла. Бу вакытта баш миендә ниндидер матди эзләр калырга тиеш. Кызганычка каршы, психологлар, физиологлардан аермалы буларак, әлеге күренешне башкачарак тасвирлыйлар һәм акылны ниндидер мөстәкыйль бер зат буларак тасвирлыйлар. Физиологларны радиоалгычны сүтеп караучы физиклар белән чагыштырып булыр иде. … Тулысынча
Уйлап карасаң, кеше затының сәер бер курчакка охшаганын аңлыйсың. Баш мие нерв-бауларны тарта да, кул күтәрелә, аяк төшә, күз ачыла. Ләкин кайвакыт минең әмере бөтенләй уйламаган-көтмәгән урыннан төшәргә мөмкин. (1) Күз күреме өчен арка миеннән килгән нервлар җавап бирә, алар муенда икенче умыртка сөяге тирәсендә урнашкан. Бу нервлар кысылса, күз аллары караңгылана һәм күзнең үткенлеген бетә … Тулысынча
ИДС — игътибар дефициты синдромы мәсьәләсендә бөтен дөньяга танылган белгеч Эдвард Һэллоуэлл фикеренчә, без, юк-барга күп вакытыбызны сарыф итеп, чын тормыштан читтә калырга мөмкинбез. Шуңа күрә бу психиатр тормышны яхшырак күрергә, күбрәк аңларга һәм тырышлык белән генә түгел, ә акыллы итеп тә эшләргә теләгән кешеләргә киңәшләрен бирә. Шомлы билгеләр Кеше белән сөйләшкәндә аны «кыскасы» яки … Тулысынча