1236—1237 елларда Идел Болгарстаны монгол явыннан җимерелә. Шулай да, ул күпмедер күләмдә мөстәкыйльлек саклап, Алтын Урда дәүләтенә кушыла. XIV гасырда Алтын Урда дәүләте башкаласы Сарай күп мәгърифәтчеләр, галим-голәмаларне туплый. Көнчыгыш дәүләтләре белән элемтәләр яңадан торгызыла. Мәгърифәт мәчет кулында Җучи Олысында күпсанлы шәһәрләр барлыкка килә. Исламлашу белән шәһәрләр үсү тыгыз бәйләнештә була. Шуңа бәйле рәвештә сәүдә, … Тулысынча
Search Results for: шәһәр
30нчы елларда, җирле сәнәгатьнең зур булмаган оешмаларын исәпкә алмаганда, Татарстанның бөтен сәнәгате диярлек хәрбиләштерелгән, аны идарә итү үзәкләштергән була. Сугыш башлану белән республикадагы сәнәгать предприятиеләренең эше Союз хөкүмәте төзегән хәрби-хуҗалык планы нигезендә үзгәртеп корыла. Күпчелек предприятиеләр хәрби продукция җитештерүгә күчерелә. Болардан тыш Татарстанда көнбатыштагы фронт яны республикаларыннан һәм өлкәләреннән эвакуацияләнгән сәнәгать предприятиеләре дә урнаштырыла. Андыйлар … Тулысынча
Монгол явына кадәрге дәвернең икенче яртысында Идел Болгарстаны мөселман галимнәрен һәм дин әһелләрен әзерли торган үзәкләрнең берсенә әверелә. Бу рольне ул XIII гасырда да югалтмый. Гарәп чыганакларында, мәсәлән, Болгарда укыган, аннары Анатолия һәм Сүриядә яшәгән бер гыйрак кешесе турында хәбәр ителә. Идел болгарлары арасында монгол яуларына кадәр үк исламның киң таралышы турындагы хәбәрләр итальян монахы … Тулысынча
IX—XIII гасырларда Иделдә беренче дәүләтләр берләшмәсе булып Идел Болгары оеша. Идел Болгары дәүләте йогынтысы астында хәзерге Урта Иделдә, Җаек алдында яшәүче чуваш, мари, ар, мукшылар да булганнар. X—XIII гасырларда Идел Болгары мәдәнияте, фәне Һәм дине үзенең үсешендә җитди үзгәрешләр кичерә. Башлангыч дәверендә аның нигезендә Төрки һәм Хәзәр каһанлыгы йолаларын үз эченә алган, башлыча төрки телле … Тулысынча
Безнең эрага кадәр III гасырдан алып б.э. V гасырына кадәрге чорда Иделдә ыруг-кабилә мөнәсәбәтләре таркалып сыйнфый җәмгыятькә күчеш бара. Б. э. VIII—IX гасырлары аралыгында Идел буенда ыруг берләшмәләре хасил була. Көнбатыш Чулман һәм Идел алдының көньяк өлешендә Идел-Чулман болгарлары кабилә берләшмәсе оеша. Болгар бабаларыбыз бу чорда ук чөйле язуга ия булалар. Мең ел дәверендә (б. э. … Тулысынча
Эшчәнлегенә төрледән-төрле бәя бирелгән, хәтта «музыка министры» дип тә йөртелгән бу шәхесебез милли классик сәнгать өчен ниләр эшләгән соң? Нәҗип Җиһановны XX гасыр татар музыка сәнгатенең иң зур эшлеклесе дип атыйлар. Аның киңкырлы һәм актив эшчәнлеге шундый бәя бирергә мөмкинлек тудыра. Татар музыкасы тарихының күп кенә әһәмиятле вакыйгалары Җиһанов исеме белән бәйле. Ул ярты гасырдан … Тулысынча
Казаннан 2880 чакрым ераклыкта Италия дәүләтенең башкаласы Рим урнашкан. Шәһәрнең эчендә тагын бер мөстәкыйль дәүләт бар. Шунда 1,5 млрд кешенең кадерле Атасы яши. Ул гел актан гына киенә, аны бар дөнья белә. «Папа! Рим папасы» дип дәшәләр аңа. Католик №1 Рим папасы – Католик чиркәвенең рухи башлыгы, католик №1. Тәхеткә килгән һәрбер папа изге апостол … Тулысынча
Төлкеләрнең атлау стратегиясе белән файдалануы әкиятләрдән ук билгеле: алар өч алымда Күмәчкәйне бетереп ташлыйлар, өч алымда куянның йортын яулап алалар, өч алымда көндәше бүрене нейтральләштерәләр. Әмма без аларның кешегә якыная баруын сизмибез дә. Төренең атамасыннан ук күренгәнчә, гади төлке – кешеләрнең иң күнегелгән юлдашларының берсе. Төлкеләр белән кешеләр арасында үзара кызыксыну бар. Һәм ул менә … Тулысынча
Татар тарих фәненә нигез салучы кем? Чын мәгънәсендә бөек дин әһеле һәм фән эшлеклесе булган Шиһабетдин Мәрҗани милли тарих белеменә беренче нигез ташларын салса, бу эшне инде чын галим буларак нәкъ менә Гайнетдин Әхмәров башлады. Тарихчы, педагог һәм җәмәгать эшлеклесе Гайнетдин Нәҗметдин улы Әхмәров 1864 елда Казан губернасының Зөя өязе Наратлы авылында дөньяга килә. … Тулысынча
Янутлар искиткеч сөйкемле җан ияләре, ләкин табигый матурлык кына бу американнарга әкренләп Иске Җиһанны тулысынча басып алырга ярдәм итә алмас иде. Инде бер гасырдан артык алар Русия җирләрендә дә яшиләр. Янутларга төрледән-төрле урыннарда исән-имин һәм сәламәт тормыш корырга мөмкинлек бирә торган сыйфатлар бер караудан ук күзгә ташланмый. Дөрес, ышанычлы коралыңны яшереп торуың да хәерле анысы… … Тулысынча