Кешеләр йокының хәтер өчен нинди әһәмияткә ия булуын инде күптән ачыклаганнар, һәм үзләренең бу процесска карата фикерләрен «Иртә кичтән хәерлерәк булыр» дигән мәкаль аша чагылдырганнар. Тора-бара галимнәр йокы вакытында безнең хәтеребездә нинди процесслар баруын яктыртуда дәлилле күрсәтмәләр дә җыя алды. 1. Йоклап алгач күбрәк сүз истә калган Соңгы еллардагы тикшеренүләр күрсәткәнчә, әгәр сыналучыга тәҗрибә вакытында нәрсәдер … Тулысынча
3D-бастыру технологиясен медицинага яраклы максатларда куллану очраклары арта. Бер ай элек Миннесота университеты галимнәренең 3D-принтерда бастырылган кан тамырын бәрәнгә күчереп утыртуы һәм тамырның организмга уңышлы гына яраклашуы билгеле булган иде. Хәзер исә макака-резусларда үткәрелгән тәҗрибәләрнең дә уңышлы барып чыгуын игълан иттеләр. Бу юлы сынауларны уздыручылар америкалылар түгел, ә кытай галимнәре булды, әмма ясалма кан тамырларын җитештерү … Тулысынча
Электроэнцефалограмма, яки ЭЭГ – ул баш миенең гомуми активлыгын күрсәткән язма, минең баш тиресе өслегендәге электр сигналлары теркәлеше. Бүгенгесе көндә электроэнцефалография тормышыбызга шулкадәр нык үтеп керде ки, без моңа инде гадәти процедура үткән кебек кенә карыйбыз. Ә бит безнең баш миебез эшләп чыгара торган электрны баш тиресен җәрәхәтләмичә генә күзәтә алуыбыз чып-чын могҗиза дип әйтергә … Тулысынча
Медицинаның иң алдынгы һәм перспектив юнәлешләре турында күп сөйлиләр, күп язалар, күп бәхәсләшәләр. Тукыма инженериясе дә шундый темаларның берсе. Киләчәктә әлеге технология кеше сәламәтлеге белән бәйле бик күп проблемаларны хәл итә алачак. Ә бүген бу фән өлкәсе ничек яши? Аның нинди үзенчәлекләре бар? “Постнаука” проектыннан тәрҗемә ителгән мәкаләдә шул турында белә аласыз. Сүз уңаеннан, текстта очраган … Тулысынча
Табиблар һәм биологлар инфекция барышына төрлечәрәк карыйлар. Медик өчен инфекция – ул конкрет бер авыру, аның үз билгеләре бар, инфекциянең килеп чыгу сәбәбен табарга кирәк; дәвалау юлы шуның нигезендә корыла, чөнки, табиб фикеренчә, чир кузгатучы организм инфекцияне чыгара да, шуның белән бетте… Ә менә биологлар… Инфекция барышын биологлар ничек өйрәнә? Ә биологлар бу процесска бөтенләй … Тулысынча
Әгәр сезгә кофе ошамый икән, моның генетик сәбәбе булырга мөмкин. «Scientific Reports» исемле журналда чыккан бер тикшеренүдә кайбер кешеләрнең кофены башкалардан күбрәк теләвенең сәбәбе кешенең генетикасына бәйле булырга мөмкинлеге ачыкланган. Әлеге тикшеренү күрсәткәнчә, PDSS2 генында төрләнү (вариация) булган кешеләр, төрләнү булмаган кешеләр белән чагыштырганда, кофены азрак эчә. Нәрсә ул PDSS2 генының функциясе? PDSS2 төрләнүе булган кеше организмының … Тулысынча
Бер яктан карасаң, әлеге сорау инде күптән тикшерелгән шикелле тоела, ә икенче яктан карасаң, без җавапка илтә торган озын юлның башында гына кебек. Без төсләрне, әлбәттә, ми һәм аның “сизгер алгычлары” ярдәмендә күрәбез, аерабыз. Яктылык очрагында – ул безнең күз. Күзнең структурасы бик катлаулы. Монда төп рольне күз ясмыгы башкара – ул челтәр катлауда фокусланган һәм … Тулысынча
Суган тураганда, нидер авыртканда һәм бик моңсу чакларда без, үзебез дә сизмәстән, «елап җибәрәбез» — андый вакытта күз төбеннән яшь бәреп чыга. Ләкин безнең организм күз яшьләрен гел чыгарып тора икән. Без елына 132 литр яшь «ясыйбыз». TED-Ed өчен дәресләр әзерләүче Алекс Һендлер үзенең чираттагы видеосында күз яшенә Төскәй исеме биреп, аның тормышы аркылы базаль, эмоциональ һәм рефлекс яшьләре турында сөйли.
Якын киләчәктә нинди һөнәрләр барлыкка киләчәк? Фән үсә һәм җәмгыять тә үзгәрә, димәк, яңа төрле һөнәрләрнең барлыкка килүе котылгысыз. Алар нинди булыр һәм яңа һөнәрмәндләр нәрсә белән шөгыльләнер — җавап без тәрҗемә иткән инфографикада. Чыганак: infographicsmag.ru, infogra.ru
«Гыйльми мирас» проекты кысаларында 1940 елда «Милли байрак» газетасында дөнья күргән шушы мәкаләнең кирилл язуына күчермәсен тәкъдим итәбез. Әлеге мәкаләдә тәмәке тарту күренешенә җитди фәнни анализ бирелә, шул ук вакытта, текст үз заманы өчен чагыштырмача җиңел һәм кызыклы телдә язылып, халык сәламәтлеген саклау эшенә багышлана. Сүз уңаеннан, «Милли байрак» газетасы Кытайда, Харбин шәһәрендә ун ел … Тулысынча