Дмитрий Менделеев төзегән химик элементларның периодик җәдвәле (таблицасы) табигатьнең искиткеч төгәл кануннарга нигезләнеп яшәвен раслый. Фән үсеше өчен бу ачышның әһәмияте зур. Аны бүгенгесе көндә бихисап рәвешләрдә күрергә була. Интернетта инде берничә ел эшләп килгән «Химия — просто» җәмгыяте һәр мәктәптә өйрәнелә торган таблицаның уңайлы һәм нәкъ укучыларга кирәкле версиясен ясады. «Гыйлем»нең үтенечен кабул итеп, … Тулысынча
Газ дигәч, кухняларда ашлар пешергән табигый газ гына күз алдына килмәсен. Күп кенә химик матдәләр өчен газ халәте гадәти. Ләкин шул гадиләрнең дә гадәти булмаган яклары килеп чыга икән. Әйдәгез, 5 гадәти булмаган газ белән танышыйк. Кәефне күтәрүче газ Америка химигы Джеймс Вудхауз 1800 елда формамидта (HCONH2) күкертнең (сера) җылытылган натрий нитриды (NaNO2) эремәсе белән үзара … Тулысынча
Менделеевның периодик җәдвәле кайсы ягы белән уникаль? Бөек химик әле ачылмаган элементларның сыйфатларын каян белгән? Нобель премиясе белән дә бүләкләнмәгән галимгә аннан да зуррак нинди хөрмәт күрсәтелгән? Бу турыда сезгә TedED проектының анимацияле дәресе сөйләр. Ләззәтләнегез! Видео татарчага тавышландырылган. Татарча субтитрларны укыр өчен, видеоның иң аскы рәтендә урнашкан тамгага басырга онытмагыз. Текстны Фирүзә Шәйхуллина укыды. Татарстан … Тулысынча
Табигать — могҗизалар чыганагы. Ләкин һәр табигый могҗизаның аңлатмасы бар. Фән аларның серләрен чишә белә. Менә, мәсәлән, агач яфраклары. Язын яшел булып ярылалар, яшел булып яшиләр, ә аннары табигатьнең сары, кызыл-сары, кызыл киемнәргә киенүе дә озак көттерми, көз җитә. Яфракларның шундый көзге төсләре каян килеп чыкканын белергә тырышыйк әле. ХЛОРОФИЛЛ Хлорофилл – үсемлекләрне яшел төскә буйый … Тулысынча