Урта гасырлардан ук безнең планетабызда яшәп килгән кайбер авыруларның исемнәрен ишеткәч, бүген дә тәннәр чымырдап китә. Чыннан да, куркырлык та шул: үлем куркынычын тудыра торган бу вирус һәм бактерияләрнең күбесе борынгы заманда гына калмаган, безнең көннәргә кадәр килеп җиткән. Без сезгә цивилизацияләрне юкка чыгарып, кешелеккә җимергеч һөҗүм ясаган, әмма күзгә күренми торган дошманнар: үләт (чума), чәчәк, ваба һәм махау авырулары турында сөйләрбез.
Яшүсмерләр үзләренең киләчәген ничек сайлый? Психолог Кирилл Хломов бу күренешне фәнни яктан өйрәнеп, тирәнтен җавап бирә.
Дислексия һәр бишенче кешегә хас, ләкин ул төрле кешедә төрлечә чагыла. Бу сөйләм авырлыгы киң спектрга ия, аны «нормаль» һәм «хаталы» сыман категорияләргә кертеп тә булмый. Әлеге TED Ed дәресендә Келли Сэндмэн-Һерли дислексиягә тарыган баш миенең эшчәнлеге хакында яңадан уйлап карарга һәм кеше баш миенең нейротөрлелеге өчен сөенергә чакыра.
Чыннан да, су, энергия чыганагы һәм гади органик матдәләр – тереклек барлыкка килсен өчен мөһим дип саналган факторлар – болар Кояш системасының без өмет белән караган урыннарында гына түгел, бөтенләй уйга килмәгән почмакларында да очрый икән бит! Димәк, бүгенге көндә астробиологлар тарафыннан тереклек табылу ихтималы зур дип саналган Кояш системасы җисемнәре белән якынрак танышып китик.
Nature журналы һәр елның ахырында фән эшенә зур өлеш керткән һәм гыйлем әһелләренең көндәлек тормышына йогынты ясаган шәхесләрне билгели. 2018 елның иң әһәмиятле фән эшлеклеләре белән танышыйк.
«Гыйлем» подкастлары чыгуы дәвам итә. Проектыбызның дусты Гөлфия Габдуллаҗанова, Булат Шәймиев белән берлектә, Салих Сәйдәш турында истәлекләрнең берсен, бөек композиторның улы Альфред Сәйдәшевнең хатирә язмасын, тавышлаганнар.
Аналитик фикерләү, «бер проблеманы хәл итү өчен, мәгълүматларны анализлау һәм проблеманы тудырган элементларны күз алдына китереп нәтиҗәгә ирешү өчен гамәлгә ашырылган систематик фикерләү стиле» дип билгеләнә. Аналитик фикерләү сәләтен үстерү өчен түбәндәге ысуллар бар.
Леонардо да Винчи – күренекле Флоренция юристының никахтан тыш туган улы. Ул 1452 елда Флоренция янындагы Винчи шәһәрчегендә дөньяга килә. Леонардо скульптор, рәссам, дизайнер Андреа Вероккьоның өйрәнчеге була. Милан белән Франциянең сарай даирәләре, Ватикан һәм Флоренция республикасы өчен рәссам һәм инженер булып эшли. Активлык төрлелегенә килгәндә, ачык базардагы эшкә караганда аңа сарай даирәсендәге эш күбрәк туры килгән. Шул рәвешле – ул халыкара дәрәҗәдәге йолдызга әверелә.
Гасырлар буена математика, астрономия, физика кебек төгәл яки төгәл исәпләүләрне таләп итә торган фәннәрдә ир-ат галимнәрнең генә исемнәре яңгырады. Ләкин XX гасырда астрономия фәне күгендә галимәләр дә якты йолдыз булып балкыды, мөһим фәнни ачышларны ясауда алар мөһим роль уйнады.
А. А. Прокофьева-Бельговская искиткеч оратор һәм үткен сүзле әңгәмәдәш тә була. Әлеге язма – аның 80 яше тулу уңаеннан сөйләгән докладының караламасыннан өзек (1983 елның 26 марты, молекуляр биология институты). Ул көнне, рәсми хөрмәтләү урынына, ул бары үзенең тормышы һәм фәне турында гына сөйләргә теләк белдерә.